บทความที่ 4 การละเล่นของไทย

กงจักร

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

ผู้เล่นนำฝาเบียร์มาทับให้แบน เจาะรูตรงกลาง นำเชือกร้อยเข้าไปในรูตรงกลางถือเชือกไว้ด้วยมือทั้งสองข้าง แกร่งเชือกให้เป็นเกลียวมากที่สุดเท่าที่จะมากได้ แล้วดึงให้ฝาเบียร์จะหมุนอย่างรวดเร็ว

อุปกรณ์

ฝาเบียร์, ตะปู, ค้อน, เชือก

กระโดดกบ

จำนวนผู้เล่น

ไม่เกิน 10 คน

วิธีเล่น

เอาผ้าผูกขา 2 ข้างของผู้เล่นติดกัน เมื่อกรรมการให้สัญญาณ ผู้เล่นทุกคนจะกระโดดออกจากเส้นเริ่มต้นไปจนถึงเส้นชัย ใครไปถึงก่อนเป็นผู้ชนะ

อุปกรณ์

ผ้าสำหรับใช้ผูกขาเท่าจำนวนผู้เล่น

กระโดดเชือกคู่

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

เลือกผู้เล่น 2 คนมาจับปลายเชือกคนละข้าง แล้วแกว่งไปด้านข้างทางเดียวกัน  ผู้เล่นที่เหลือเข้าไปกระโดดข้ามเชือกที่กำลังแกว่าง  จะกระโดดทีละคนหรือพร้อมกันหลายๆ คนก็ได้  ถ้าใครกระโดดสะดุดเชือก หรือกระโดดคร่อมเชือก ถือว่าตายต้องไปถือเชือกแกว่ง และให้คนที่ถือเชือกอยู่เดิมมากระโดดแทน

อุปกรณ์

เชือก 1 เส้น ยาวประมาณ 5.10 เมตร

กระโดดเชือกเดี่ยว

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

ผู้เล่นจับปลายเชือก 2 ข้าง แก่งไปข้างหน้าพอเชือกแกว่งมาถึงปลายเท้าก็กระโดดข้ามเชือกทีละขา หรือพร้อมกันทั้ง 2 ขาก็ได้ ถ้าเหยียบเชือกหรือกระโดดข้ามไม่พ้นเชือกก็ต้องให้ผู้เล่นคนอื่นกระโดดต่อ  ซึ่งในการกระโดดเชือกเดี่ยวนี้บางคนอาจจะแกว่งเชือกไปทางด้านหลังก็ได้

อุปกรณ์

เชือก 1 เส้น มีความยาวเท่ากับความสูงของผู้เล่น (เมื่อจับเชือกสองมือใช้เท้าเหยียบกลางเชือก แล้วยกแขนขึ้นสูงระดับศีรษะของตัวเอง)

กระโดดยาง

จำนวนผู้เล่น

3 คนขึ้นไป

วิธีเล่น

นำหนังยางมาต่อกันคล้ายๆ โซ่ เวลาเล่นจะต้องมีผู้เล่น 2 คนถือยางคนละข้าง ดึงให้ตึงพอสมควร แล้วให้ผู้เล่นที่เหลือกระโดดข้าม แต่ละเกมการเล่นจะแบ่งเป็นระดับตามความสูงของการถือยาง คือจากต่ำไปจนถึงสูง หากผู้กระโดดไม่สามารถกระโดดข้ามได้ในความสูงระดับใดถือว่าแพ้ ต้องหยุดเล่นแล้วนั่งดูผู้ที่เหลือเล่นจนจบเกม

อุปกรณ์

ยาง

กระต่ายขาเดียว

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

ขีดเส้นแบ่งเขตบนพื้น และมีเขตจำกัดเส้นออกไว้ด้วย แบ่งผู้เล่นออกเป็น 2 ฝ่ายเท่าๆ กัน ตกลงกันว่าใครจะเป็นกระต่ายก่อน กลุ่มที่เป็นกระต่ายจะคิดคำขึ้นหนึ่งคำ ให้มีพยางค์เท่ากับจำนวนคนในหมู่และจำต้องกำหนดพยางค์ให้แต่ละคนด้วย เมื่อคิดคำได้แล้วหมู่ที่เป็นฝ่ายเล่นทั้งหมดก็จะเป็นผู้เลือกว่า จะเอาพยางค์ใด ฝ่ายกระต่ายคนที่มีพยางค์ตรงกับที่โดนเลือกก็จะวิ่งกระโดดขาเดียวให้เร็วที่สุด และไล่จับแตะคนในฝ่ายเล่น ถ้าคนใดโดนจับหรือถูกตัวกระต่ายก็ต้องออกจากการเล่น แต่ถ้ากระต่ายเปลี่ยนขาหรือขาแตะพื้นจะต้องเปลี่ยนเป็นกระต่ายตัวใหม่ที่ฝ่ายเล่นจะเลือก เมื่อฝ่ายเล่นถูกไล่ตีจนหมดแล้วก็ถือว่าแพ้ ต้องมาเป็นฝ่ายกระต่ายบ้าง

ตัวอย่างการเล่น

ฝ่ายกระต่ายมีสมาชิก 4 คน ก็คิดคำ 4 พยางค์ เช่น ทุเรียนหมอนทอง คนแรกเป็น “ทุ”คนที่2 เป็น“เรียน” คนที่3 เป็น“หมอน” คนที่4 เป็น“ทอง” เมื่อฝ่ายเล่นเรียก“ทอง” คนที่เป็นทองต้องกระโดดขาเดียวไล่จับคนฝ่ายเล่น ถ้าเท้าตกถึงพื้นฝ่ายเล่นจะเลือกคนใหม่อีก จนกว่าจะหมด ถ้าฝ่ายกระต่ายแตะได้ก่อน หรือฝ่ายเล่นวิ่งออกนอกเส้นแบ่งเขต จะหมดสิทธิ์เป็นฝ่ายเล่นต้องมาเป็นฝ่ายกระต่ายแทน

ก่อกองทราย

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

นำทรายมากองไว้จำนวนมากๆ จากนั้นผู้เล่นทำการก่อกองทราย โดยการโกยทรายทำเป็นรูปร่างต่างๆ ตามจินตนาการ เช่น ปราสาทใหญ่ บ้าน เป็นต้น

อุปกรณ์

ทราย

กาฟักไข่

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

ใช้ผลไม้หรืออะไรก็ได้ สมมุติว่าเป็นไข่ และเขียนวงกลมลงบนพื้น เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 4 ฟุต 1 วง และอีกวงหนึ่งอยู่ในวงแรก ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1 ฟุต วางทั้งหมดไว้ในวงกลมเล็ก ให้คนใดคนหนึ่งเป็นกา ยืนในวงกลมวงใหญ่ หรือนั่งคร่อมวงกลมเล็ก นอกนั้นทุกคนยืนรอบนอกวงกลมวงใหญ่ คอยแย่งไข่ คนเป็นกามีหน้าที่ป้องกันไข่ โดยมีกติกาการเล่น ดังนี้ 1.     ผู้มีหน้าที่หยิบไข่ เข้าไปในวงกลมไม่ได้ 2.     ผู้มีหน้าที่หยิบไข่ ต้องระวังมิให้อีกาตีถูกมือ หรือแขนของตน ซึ่งล่วงล้ำเข้าไปในวงกลมได้ 3.     ถ้าแย่งไข่ไปจากอีกาได้หมดแล้ว ให้ปิดตากาแล้วเอาไข่ไปซ่อนให้อีกาตามหาไข่ ถ้าพบไข่ที่ผู้เล่นคนใดเป็นคนซ่อน ผู้นั้นต้องเปลี่ยนมาเป็นกาแทน

อุปกรณ์

ก้อนหินหรือผลไม้เท่าจำนวนคนเล่น ยกเว้นคนที่เป็นกา 1 คน

กำทาย

จำนวนผู้เล่น

จำนวน 2 คนขึ้นไป

วิธีเล่น

ก่อนเล่นผู้เล่นต้องจับไม้สั้นไม้ยาว เพื่อให้ผู้ชนะได้เป็นผู้กำทายก่อน และผู้เล่นคนที่ 1กำเมล็ดถั่วจำนวนเท่าใดก็ได้ไว้ในมือ แล้วให้ผู้เล่นคนอื่นเป็นคนทายว่ามีกี่เมล็ด หากผู้เล่นคนใดทายถูกก็จะได้เป็นเจ้าของเมล็ดถั่วนั้น.

อุปกรณ์

เมล็ดถั่วสำหรับการทาย

เก้าอี้ดนตรี

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

ตั้งเก้าอี้เรียงเป็นวงกลมให้เก้าอี้มีจำนวนน้อยกว่าผู้เล่น 1 ตัว  แล้วให้ผู้เล่นยืนเป็นวงกลมล้อมเก้าอี้ เมื่อเพลงขึ้นให้ผู้เล่นเดินไปรอบวงพร้อมกับรำไปด้วยให้เข้าจังหวะเพลง พอเพลงหยุดผู้เล่นต้องรีบนั่งลงบนเก้าอี้ ผู้ใดที่ไม่มีที่นั่งต้องออกจากการแข่งขันไป แล้วดึงเก้าอี้ออกไป 1 ตัว จากนั้นก็เริ่มเล่นต่อไปจนกระทั่งเหลือผู้เล่น 2 คนสุดท้าย และเหลือเก้าอี้ 1 ตัว ผู้ใดที่นั่งได้ก่อนเป็นผู้ชนะ

อุปกรณ์

เก้าอี้

ขาไก่ติดกัน

จำนวนผู้เล่น

ไม่น้อยกว่า 4 คน (ต้องเป็นจำนวนคู่)

วิธีเล่น

ให้จับคู่กันเป็นคู่ๆ แล้วเอาขาข้างใดข้างหนึ่งที่เป็นข้างเดียวกันไขว้กัน หรือเกี่ยวกันโดยหันหลังให้กัน เมื่อเกี่ยวกันได้แล้ว ให้กระโดดอยู่กับที่ ถ้าขาของคู่ใดหลุดออกจากกัน หรือล้มลง คู่นั้นต้องออกจากการแข่งขัน คนที่ยืนอยู่ได้โดยที่ขาไม่หลุดออกจากกันจะเป็นผู้ชนะ

อุปกรณ์

ไม่มี

ขายแตงโม

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

คนหนึ่งเป็นคนซื้อ อีกคนเป็นคนขาย คนขายต้องนั่งยึดเสา หรือยึดสิ่งถาวรเป็นหลักให้คนที่เป็นแตงโมซึ่งจะมีกี่คนก็ได้ นั่งยึดเอวเอาไว้ให้แน่น แล้วให้คนอื่นๆยึดเอวต่อๆกันไป จนหมดจำนวนคน ผู้ขายก็ต้องถามว่า "จะซื้อไปไหน"ผู้ซื้อจะเอานิ้วดีดศรีษะเหมือนดีดแตงโมจริงๆแล้วบอกว่าต้องการใบไหน คนขายให้หยิบเอาเอง คนซื้อก็จะพยายามดึงแตงโมนั้นออกมาผู้ที่เป็นแตงโมก็จะยึดแน่นไม่ยอมปล่อย ถ้าแย่งได้แตงโมคนนั้นต้องเป็นคนซื้อ ระหว่างเล่นจะมีการโต้ตอบกัน

อุปกรณ์

เสาหลัก

ขี้ตู่กลางนา
จำนวนผู้เล่น
ไม่จำกัดจำนวน
วิธีเล่น
จับไม้สั้นไม้ยาวเพื่อให้คนแพ้เป็นคนทาย (ว่าวัตถุสำหรับทายอยู่ในมือใคร)เมื่อได้แล้วคนอื่นๆที่ล้อมวงให้คนทายอยู่กลางวง ผู้ที่ล้อมวงเอามือไพล่หลัง คนหนึ่งจะมีวัตถุสำหรับทายอยู่ในมือ ขณะร้องบทร้อง ทุกคนจะทำสีหน้าให้ผู้ทายเข้าใจผิด ถ้าทายถูก คนนั้นต้องไปอยู่กลางวงแทน ถ้าผิดต้องเป็นต่อไป
อุปกรณ์
ไม่มี
เพลงประกอบ
ขี้ตู่กลางนา ขี้มูกยายแก่ อยู่มือคนไหน ออระแร้	ขี้ตาตุ๊กแก ถือไม้อ้อแอ้ จำไว้ให้แน่ ออระชอน

ขี่ม้าโยนบอล

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน แต่ต้องครบคู่

วิธีเล่น

แบ่งผู้เล่นออกเป็น 2 กลุ่มเท่าๆกันตั้งวงกลมแล้วเลี้ยงคู่ต่อคู่ฝ่ายแพ้จะถูกฝ่ายชนะขี่หลังแต่ละคู่ยืนห่างกัน 3 - 5 เมตร ผู้ที่ขี่หลังจะโยนลูกบอลส่งให้กับฝ่ายที่ถูกขี่หลังต้องไม่กระดุกกระดิกเวลาที่ฝ่ายขี่โยนลูกบอลถ้าฝ่ายถูกขี่กระดุกกระดิกพยายามให้ลูกบอลตกฝ่ายขี่จะเอาลูกบอลเคาะศรีษะได้ถ้าฝ่ายขี่รับลูกบอลไม่ได้ จะต้องรีบลงจากหลังวิ่งหนี ฝ่ายถูกขี่จะหยิบลูกบอลขว้างได้ฝ่ายขี่ถ้าขว้างไม่ถูกจะต้องถูกขี่ใหม่อีก แต่ถ้าขว้างถูกจะได้เปลี่ยนเป็นฝ่ายขี่แทน

อุปกรณ์

ลูกบอล

ขี่ม้าส่งเมือง

จำนวนผู้เล่น

ผู้เล่นมีจำนวน 6-8 คน

วิธีเล่น

ผู้เล่นจะถูกแบ่งเป็น 2 ฝ่ายเท่าๆกัน และจะมีผู้เล่น 1 คนเป็น “เจ้าเมือง” แต่ละฝ่ายจะผลัดกันเดินมากระซิบบอกชื่อผู้เล่นฝ่ายตรงข้ามคนหนึ่งกับเจ้าเมือง จากนั้นอีกฝ่ายหนึ่งก็ต้องส่งผู้เล่นคนหนึ่งออกมาหาเจ้าเมืองบ้าง หากคนที่ออกมาตรงกับชื่อที่อีกฝ่ายมาบอกไว้ เจ้าเมืองก็จะร้องว่า “โป้ง” ผู้เล่นที่ถูกโป้งต้องตกเป็นเชลยและฝ่ายใดถูกจับเป็นเชลยหมดก่อน ก็ต้องแพ้ไปกลายเป็น “ม้า” ให้ฝ่ายชนะขี่หลัง

อุปกรณ์

ไม่มี

เขย่งเก็งกอย
จำนวนผู้เล่น
ไม่จำกัดจำนวน
วิธีเล่น
แบ่งผู้เล่นออกเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มละเท่าๆ กัน ให้พวกหนึ่งเป็นผีเก็งกอย กางแขนทั้งสองข้างออกแล้วกระโดดตีนเดียวไป (เรียกว่าเขย่งเก็งกอย) เมื่อเขย่งเก็งกอยไปพบผู้เล่นอีกพวกหนึ่งซึ่งถือว่าเป็นชาวบ้านผีกองกอยก็จะร้องถามไปว่า
ผีกองกอย		: เขย่งเก็งกอยเห็นวัวกินอ้อยที่ไหนบ้าง
ชาวบ้าน		: วัวสีอะไร
ผีกองกอบ		: สีแดง
ชาวบ้าน		: ตกน้ำแกงตายไปแล้ว
เมื่อได้รับคำตอบดังนั้นแล้ว พวกที่เป็นผีกองกอยก็จะเขย่งเก็งกอยไป แล้ววนกลับมาหาชาวบ้านอีก แล้วก็ถามกันเหมือนเดิม เพียงแต่จะเปลี่ยนสีของวัวไปเรื่อยๆ เช่น ถ้าผีกองกอยตอบว่าวัวของเขาสี...
สีขาว	ชาวบ้านจะตอบว่า		ตกน้ำข้าวตายไปแล้ว
สีดำ	ชาวบ้านจะตอบว่า		ตกน้ำครำตายไปแล้ว
สีเขียว	ชาวบ้านจะตอบว่า		ตกน้ำก๋วยเตี๋ยวตายไปแล้ว
สีเหลือง	ชาวบ้านจะตอบว่า		ตกน้ำเหมืองตายไปแล้ว
สีฟ้า	ชาวบ้านจะตอบว่า		ตำน้ำท่าตายไปแล้ว
สีน้ำตาล	ชาวบ้านจะตอบว่า		ตกน้ำมันตายไปแล้ว
ฯลฯ
อาจมีการผลัดเปลี่ยนกันเป็นผีกองกอยบ้างก็ได้แล้วแต่จะตกลงกัน
อุปกรณ์
ไม่มี

แข่งเรือบก

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

แบ่งผู้เล่นเป็น 2 ฝ่าย เท่าๆ กัน  แล้วทั้ง 2 ฝ่ายนั่งเข้าแถวต่อกันเป็น 2 แถว ห่างกันพอสมควร โดยให้คนแรกของแถวอยู่ในระดับเดียวกัน  คนที่นั่นอยู่ข้างหลังใช้ขารัดเองของคนข้างหน้าไว้ต่อๆ กัน  เมื่อกรรมการให้สัญญาณเริ่มแข่งขัน ผู้เล่นทั้งสองฝ่ายจะต้องกระเถิบตัวไปข้างหน้าให้เร็วที่สุด และไม่ให้ขาหลุดจากเอวคนข้างหน้าเป็นอันขาด ฝ่ายใดไปถึงเส้นชัยก่อนเป็นฝ่ายชนะ

อุปกรณ์

ไม่มี

โคเกวียน

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

แบ่งผู้เล่นเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 3 คน โดยให้ 2 คนจับแขนกันให้แน่นทั้งสองแขน สมมุติว่าเป็น “โค” ส่วนคนที่ 3 สมมุติว่าเป็นเกวียน ต้องขึ้นไปนั่งบนแขนของคนทั้ง 2 นั้น ใช้แขนโอบไหล่คนเป็นโคให้แน่น เมื่อเริ่มการเล่น โคจะต้องวิ่งออกจากจุดเริ่มต้นให้เร็วที่สุด โดยมิให้คนที่เป็นเกวียนตกลงมา และแขนต้องไม่หลุดออกจากกัน กลุ่มใดถึงเส้นชัยก่อนเป็นผู้ชนะ

อุปกรณ์

ไม่มี

งูกินหาง

จำนวนผู้เล่น

ผู้เล่นมีจำนวน 8-10 คน

วิธีเล่น

แบ่งผู้เล่นเป็น 2 ฝ่าย ฝ่ายที่ 1 จะต้องเป็น “พ่องู” 1 คน ฝ่ายที่ 2 มี “แม่งู” 1 คน ที่เหลือเป็น “ลูกงู” ซึ่งผู้เล่นเป็นลูกงูจะต้องเกาะเอวผู้เล่นเป็นแม่งู จากนั้น พ่องูเริ่มถามว่า “แม่งูเอ๋ย” แม่งูและลูกงูก็ร้องตอบว่า “เอ๋ย” พอช่วงท้ายพ่องูถามว่า “กินหัว กินหาง” แม่งูตอบว่า“กินกลางตลอดตัว” ผู้เป็นพ่องูจะไล่จับลูกงูจากปลายแถว ฝ่ายแม่งูจะต้องกางมือเพื่อป้องกันลูก หากลูกงูตัวใดถูกพ่องูดึงจนหลุดออกจากแถวไป ก็จะต้องออกจากการเล่น ผู้เล่นที่เหลือก็เริ่มเล่นกันอีกจนกว่าลูกงูจะถูกจับจนหมด

อุปกรณ์

ไม่มี

จ้ำจี้
จำนวนผู้เล่น
ผู้เล่นจะมีจำนวน 3-4 คน
วิธีเล่น
ผู้เล่นจะวางมือบนพื้น แล้วเด็กคนแรกเป็นคนชี้นิ้วไปเรื่อยๆ พร้อมกับร้องเพลง “จ้ำจี้มะเขือเปาะ” เมื่อร้องจบแล้วนิ้วชี้ไปตกที่นิ้วของใคร คนนั้นจะต้องหดนิ้วไว้ในอุ้งมือ จากนั้นก็เริ่มร้องเพลงต่อไปเรื่อยๆ สุดท้ายนิ้วใครขาดหายไปมากที่สุดจะถือว่าเป็นผู้แพ้
อุปกรณ์
ไม่มี
เพลงประกอบ
จ้ำจีมะเขือเปราะ พายเรืออกแอ่น สาวๆ หนุ่มๆ อาบน้ำท่าวัด เอากระจกที่ไหนส่อง	กะเทาะหน้าแว่น กระแท่นต้นกุ่ม อาบน้ำท่าไหน เอาแป้งที่ไหนผัด เยี่ยมๆ มองๆ นกขุนทองร้องฮู้

จูงนางเข้าห้อง

จำนวนผู้เล่น

ไม่เกิน 3 คน

วิธีเล่น

จับไม้สั้นไม้ยาวว่าใครจะได้ทอดเบี้ยก่อนและตกลงกันว่าจะนับทางหงายหรือคว่ำ ถ้าทอดเบี้ยได้เท่าไรก็นับช่องเดินเบี้ยของตนไปเท่านั้น แต่ถ้าทอดได้ 1 เดินไป 1 ตาราง แล้วมีสิทธิ์ทอดอีกครั้ง หรือถ้าทอดได้ 5 ก็เดินไป 5 ตารางแล้วทอดได้อีกครั้ง ถ้าเบี้ยคนที่สองหรือสามไปตกช่องเดียวกับคนแรกก็เตะคนแรกกลับลงมา ถ้าใครเดินได้จนถึงนางในห้องก็จูงนางออกมา แล้วนับตารางตามวิธีเดิม ถ้าจูงมาแล้วมาเจอใครมาตกช่องนั้นพอดี ผู้นั้นมีสิทธิ์จูงนางแทน ถ้าใครจูงนางออกมาได้ก็เป็นผู้ชนะ

อุปกรณ์

แผ่นกระดาษ (ตีตารางเป็นรูปก้นหอย) เบี้ยสำหรับทอด 5 ตัว และเบี้ยแทนตัวนางและแทนตัวผู้เล่นตามจำนวนนั้น

เฉือนหมู

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

ทุกคนที่จะร่วมเล่นต้องนำหนังยางของตนเองคนละเท่าๆ กัน ออกมาวางซ้อนกันบนโต๊ะ แล้วผู้ที่เริ่มเล่นก่อนใช้สันมือเฉือนลงบนกองหนังยางนั้นหนึ่งครั้ง (คล้ายๆ การใช้มีดเฉือนเนื้อหมู) หากมีหนังยางหลุดออกมานอกกองในลักษณะหงิกงอไม่เป็นรูป ผู้ที่เฉือนนั้นก็จะได้หนังยางเส้นนั้นไป ผลัดกันเฉือนวนไปรอบวงเรื่อยๆ จนกว่าหนังยางในกองนั้นจะหมด

อุปกรณ์

หนังยางหรือยางวง

ชนไก่

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

ผู้เล่นจับคู่กัน เป็นไก่ชน 2 ตัว มีกี่คู่ก็ได้ แล้วผู้เล่นทั้งหมดนั่งยองๆ ใช้มือ 2 ข้างจับประสานที่ใต้เข่า เมื่อเริ่มการเล่น ให้ไก่ที่จับคู่กันกระโดดเข้ากระแทกกัน หรือใช้ศอกตีกัน โดยมิให้มือที่จับประสานกันใต้เข่าหลุดและต้องไม่ลุกขึ้นยืนเป็นอันขาด มิฉะนั้นจะถือว่าผิดกติกาต้องออกจากการเล่น ใครถูกกระแทกหรือถูกตีล้มลงถือว่าเป็นฝ่ายแพ้

อุปกรณ์

ไม่มี

หมายเหตุ

ก่อนที่จะเริ่มชนไก่ และหลังจากได้ชัยชนะแล้ว ผู้เล่นอาจจะทำเสียงขันเหมือนไก่ด้วยก็ได้

ชนช้าง

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

ชนช้างเป็นการละเล่นที่ต้องใช้กำลังและความแข็งแรงพอสมควร และเป็นที่ชื่นชอบของเด็กผู้ชาย แบ่งเป็น 2 ฝ่าย โดยให้คนตัวใหญ่เป็นช้างอยู่ด้านล่าง และคนตัวเล็กมีน้ำหนักเบาขึ้นขี่หลัง ใช้เท้าทั้งสองข้างยื่นออกไปข้างหน้า แล้วทั้งสองฝ่ายก็วิ่งเข้าชนกันเหมือนการชนช้าง หากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งล้มลงก็ถือว่าแพ้

อุปกรณ์

ไม่มี

ช่วงรำ
จำนวนผู้เล่น
ไม่จำกัดจำนวน
วิธีเล่น
แบ่งผู้เล่นออกเป็น 2 ฝ่าย ฝ่ายละเท่าๆ กัน จับไม้สั้นไม้ยาวเพื่อเลือกฝ่ายที่จะโยนลูกช่วงก่อน เมื่อฝ่ายหนึ่งโยนลูกช่วงไป อีกฝ่ายหนึ่งพยายามรับไว้ให้ได้ ถ้ารับไม่ได้ ก็ต้องโยนกลับไปให้ฝ่ายปรปักษ์รับบ้าง ทุกครั้งที่รับไม่ได้ต้อง “โยน” กลับไป ครั้งใดที่รับได้ก็ “ขว้าง” กลับไปให้ถูกคนใดคนหนึ่ง ฝ่ายที่ถูกขว้างนั้นก็ต้องคอยหลบให้พ้น ถ้าหลบพ้นก็โยนลูกช่วงกลับไป ถ้าหลบไม่พ้น ลูกช่วงถูกใครก็ตาม คนนั้นจะต้องถูกล้อมวงโดยผู้เล่นทั้งสองฝ่ายทันที แล้วร้องคำกลอนให้ผู้ที่ถูกล้อมวงนั้นรำวง
อุปกรณ์
ไม่มี
เพลงประกอบ
โอ้เจ้าพวงมาลัย เจ้าลอยละล่อง	ควรหรือจะไปจากห้อง เข้าในห้องไหนเอย

ชักคะเย่อ

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

แบ่งผู้เล่นเป็น 2 ฝ่าย ให้มีจำนวนเท่ากันๆ กัน แล้วให้ผู้เล่นทั้งสองฝ่ายจับสลากหรือจับไม้สั้นไม้ยาวเลือกแดน ผู้เล่นจะไปยืนประจำที่ข้างเชือกที่วางกะระยะให้ห่างกัน พอให้ไม่ชนกันได้ขณะเอนตัวดึงเชือก เมื่อวางระยะดีแล้ว ผู้เล่นจะดึงเชือกให้สูงพอเอว ผู้ตัดสิน จะไปยืนตรงเส้นศูนย์กลาง เมื่อผู้ตัดสินให้สัญญาณ ทั้งสองฝ่ายจะลงมือดึงเชือก พยายามให้อีกฝ่ายหนึ่งลู่ไปทิศทางของตน แต่ละฝ่ายมีผู้ให้สัญญาณเพื่อให้เกิดความพร้อมเพรียงกัน ผู้ที่อยู่ต้นเชือกและหางเชือกเป็นคนสำคัญยิ่งในระหว่างดึงนั้น ถ้าผู้ใดเสียหลักยันพื้นไม่อยู่ก็จะเสียกำลัง ความสนุกอยู่ที่ผู้ให้สัญญาณและผู้เล่นที่มีสีหน้าต่างๆ กัน ถ้าฝ่ายใดดึงให้อีกฝ่ายหนึ่งให้ลู่ตามไปจนถึงเส้นชัยจะเป็นฝ่ายชนะ

อุปกรณ์

เชือกเส้นใหญ่ที่มีความเหนียวพอจะทานกำลังของผู้เล่นทั้ง 2 ฝ่ายได้

ซักส้าว
จำนวนผู้เล่น
2 คนขึ้นไป
วิธีเล่น
ผู้เล่นยืนหันหน้าเข้าหากัน ยื่นมือทั้งสองยึดกัน แล้วโยกแขนไปมา พร้อมทั้งร้องเพลง
อุปกรณ์
ไม่มี
เพลงประกอบ
ซักส้าวเอย ขุนนางมาเอง มือใครยาวสาวได้สาวเอา	มะนาวโตงเตง จะเล่นซักส้าว มือใครสั้นเอาเถาวัลย์ต่อเข้า

ดมดอกไม้

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

แขวนดอกไม้ให้ห้อยอยู่ในระดับที่ตรงกับจมูกของคนที่ถูกปิดตาจับสลากเรียงลำดับเสี่ยงทายว่าใครจะเล่นก่อน เล่นหลัง คนที่เริ่มเล่นก่อนจะต้องถูกปิดตา แล้วให้ผู้ที่จะถูกปิดตาเดิน 5-6 ก้าว จากจุดที่แขวนดอกไม้ หยุดแล้วหันหน้ามาทางดอกไม้ เพื่อเอาผ้าผูกตา จับหมุน 3 รอบ แล้วหันหน้าให้ตรงกับดอกไม้ปล่อยให้เดินตามกลิ่นดอกไม้ ให้ใช้จมูกอย่างเดียว ห้ามใช้มือควานหา ผู้เล่นมีสิทธิ์เล่นได้ 2 ครั้ง เมื่อครั้งแรกดมไม่ถูกผู้ดูคนหนึ่งพาตัวผู้ดมดอกไม้ไปยืนที่ดอกไม้ให้ดมดอกไม้อีกครั้งจากนั้นจึงให้เดินออกจากดอกไม้ 5 ก้าว ให้หันกลับไปทางดอกไม้อีก ถ้าดมดอกไม้ถูกก็ชนะ คนต่อไปก็เล่นตามลำดับ

อุปกรณ์

ดอกไม้หลายชนิด

ดาบทางมะพร้าว

จำนวนผู้เล่น

ไม่จำกัดจำนวน

วิธีเล่น

นำทางมะพร้าวมาตัดใบของมะพร้าวออกให้หมด ตัดก้านให้ได้ความยาวตามต้องการ ใช้มีดกรีดก้านมะพร้าวออกทั้งสองข้างให้ได้ความบางของดาบ โดยเว้นด้ามจับไว้ ตัดปลายให้แหลมก็จะได้ดาบที่มีเนื้อเป็นสีขาว

อุปกรณ์

ทางมะพร้าว (ก้านของต้นมะพร้าว), มีด (สำหรับกรีดใบ) แหล่งที่มา